Hoe kan ik een drinker helpen?
Je maakt je zorgen om iemand die te veel drinkt en ziet dat het slechter gaat met deze persoon. Wat kun je dan doen om te helpen?
Om te beginnen willen we je duidelijk maken, dat het de verantwoordelijkheid is van de drinker zelf om in te zien dat er een probleem is en om te stoppen met drinken. Wel kun je als familie, vriend of bekende helpen om de drinker de balans op te laten maken van de voordelen en de nadelen van het alcoholgebruik.
Alcohol drinken heeft kennelijk een voordeel voor de drinker, anders zou hij of zij niet drinken. Omdat mensen in de omgeving zich terecht zorgen maken, benadrukken ze vooral de nadelen en de negatieve gevolgen van drinken. De drinker voelt zich daardoor aangevallen en gaat meteen in de verdediging. Hierdoor gaat de drinker niet het gevecht aan met zichzelf, maar met de omgeving.
Herken je dit?
Vaak ontstaat een situatie waarin mensen in de omgeving de alcoholist blijven verzorgen; misschien herken je je wel in deze situaties; het huis van de betrokkene vervuilt en jij gaat het opruimen; jij doet de boodschappen en zet het vuil aan de straat; iemand wil met drank op achter het stuur stappen en jij verstopt de autosleutels; je vindt flessen met drank en je spoelt deze door de gootsteen; de alcoholist heeft zich verslapen en jij belt zijn werk of afspraak af. Je zult zelf dit lijstje wel kunnen aanvullen met heel veel eigen voorbeelden. Het is heel begrijpelijk dat je dit allemaal doet. Maar wat je hiermee onbedoeld bereikt is dat de alcoholist heel lang kan doorgaan met drinken, er is immers altijd wel iemand die de reddende engel speelt en steeds de brokstukken opruimt.
Valkuil
Deze situatie is een valkuil, waar je snel in terecht komt en dat is heel begrijpelijk, omdat je je zorgen maakt en ook geeft om de persoon. We willen je graag helpen om dit anders aan te pakken. Jij bent alleen verantwoordelijk voor jezelf. Je kunt iemand anders' gedrag niet veranderen, maar wel je eigen gedrag. Ook jij moet dus de verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven en goed voor jezelf zorgen, anders ga je er aan onderdoor.
Verantwoordelijkheid terug naar de drinker
Allereerst moet je goed bedenken dat het doel van al je inspanningen moet zijn de verantwoordelijkheid terug te geven aan de drinker. Die moet zelf de gevolgen gaan ervaren en de noodzaak om zelf iets te gaan doen aan het alcoholgebruik. En als dat niet gebeurt, zal je dat moeten aanvaarden, hoe moeilijk dat ook is. Maar vaak zie je een verrassende verandering optreden in het gedrag van een drinker, als de omgeving ineens een flinke stap terug zet. Woon je samen met een drinker? Je kunt alleen de relatie voortzetten als jullie beide veranderen, jij moet stoppen met zorgen, de drinker moet stoppen met drinken. Zoek in dat geval samen hulp, zodat ook jij steun krijgt. Bespreek dit vertrouwelijk met jullie huisarts. De huisarts kan jullie verder verwijzen.
Wat kun je eerst zelf proberen?
Help iemand om de balans op te maken. Maak een afspraak voor een gesprek met de drinker. Je mag gerust zeggen, dat je dit wilt omdat je je zorgen maakt en benieuwd bent of hij of zij jouw zorgen begrijpt. Zorg voor een moment dat de persoon in kwestie nuchter is. Zie je dat er tegen de afspraak in toch is gedronken, wordt dan niet boos, maar stel het gesprek dan uit tot een volgende keer en probeer opnieuw een afspraak te maken op een moment waarop je verwacht dat de persoon nuchter of in elk geval zo aanspreekbaar mogelijk is.
Het gesprek
Open het gesprek met mee te delen, dat je het lastig vindt om het onderwerp aan te kaarten, maar dat je je zorgen maakt over het alcoholgebruik. Het geeft niet dat je misschien wat nerveus zo'n gesprek in gaat, dat is heel normaal. Je kunt het ook samen met iemand doen, maar liever niet met een heel gezelschap, dat kan weer als intimiderend worden ervaren.
Stel vragen
Voer het gesprek door vragen te stellen, vermijd dat je oordelen geeft. Door open vragen te stellen stel je de drinker in de gelegenheid om zelf na te denken en dus naar zichzelf te kijken.
Positieve kanten
Je kunt bijvoorbeeld vragen, gesteld dat het om je vader gaat (vul hier in om wie het bij jou gaat): "Hé pa, ik merk dat je vaak drinkt, en waar ik benieuwd naar ben is, wat dit jou voor voordelen biedt, wat vind je er lekker aan, kun je dat vertellen, want je moet het wel lekker vinden, anders zou je niet drinken toch?". Als je het gesprek op deze manier opent, dan doe je dit op een positieve manier, je begint in feiten met vragen naar de plezierige kanten van drinken. Als je vader (of moeder, familielid, vriend, vriendin of bekende) daarover iets kan vertellen, dan voelt hij zich niet aangevallen, maar moet toch nadenken over het eigen drankgebruik.
Negatieve kanten
Is eenmaal het gesprek op gang gekomen, dan kun je later in het gesprek ook vragen of er negatieve kanten aan zitten. Zo van: "Ok, ik snap inderdaad dat het lekker is, maar heeft het ook vervelende kanten voor je, heb je er misschien ook wel eens last van?" Op die manier benoem niet jij die negatieve kanten, maar geef je de ander opnieuw de kans om zelf deze negatieve kanten te beseffen en uit te spreken.
Dit is natuurlijk best wel lastig, en je kunt het gesprek ook op je eigen manier doen, maar doe het wel volgens deze principes: vragen, niet oordelen en de drinker zelf laten nadenken en benoemen. Je kunt het ook oefenen met iemand, dan ben je beter voorbereid.
Hulp
Is er eenmaal ruimte gekomen voor het gesprek, dus kun je er nu met elkaar op een rustige manier over praten en is er sprake van een zeker zelfinzicht gekomen bij de drinker, dan kun je ook vragen of hij of zij wel eens nagedacht heeft over hulp. Vaak hebben drinkers daar vooroordelen over en denken zij dat hulp alleen maar bestaat uit opname in een kliniek. Maar anno 2023 zijn er heel veel verschillende soorten van hulp mogelijk. Als het kan dan wordt iemand heel kortdurend behandeld. Intensievere hulp is altijd mogelijk, maar alleen als dat echt noodzakelijk is. Dat misverstand zou je kunnen wegnemen.
Je kunt vertellen dat je al een beetje hebt rondgekeken op het internet en dat je hebt gezien dat er heel veel vormen van hulp mogelijk zijn in heel Nederland. Maar meld ook dat diegene zélf in actie moet komen en zélf moet aangeven of hij hulp wil en dat jij dán bereid bent daarbij te helpen, maar echt pas dán. Dus niet zelf hulp gaan zoeken voor diegene om wie het bij jou gaat. Stel ook duidelijk dat je er altijd bent voor diegene, maar dat je een stap terugzet als de drinker blijft doordrinken en pas weer zult helpen als de drinker hulp gaat zoeken.
Hulp bij Jellinek
Wil iemand weten welke mogelijkheden Jellinek biedt? Wij bieden iedereen met een verslavingsprobleem een gratis adviesgesprek aan. Daarin kun je als drinker zonder enige verplichting uitleggen wat het probleem is en geven wij aan welke hulpmogelijkheden daar het beste op aansluiten. Hulp kan in een kliniek worden geboden, of door gesprekken overdag, maar ook in de avonduren, als iemand dat beter uitkomt. Ook vindt hulp plaats door aanvullende coaching via het internet, er is echt heel veel mogelijk. Iedereen die zijn alcohol- of druggebruik wil aanpakken kan een gratis adviesgesprek aanvragen via T 088 – 505 1220 (ma t/m vr tussen 18:30 en 17 uur).
Hulp bij Jellinek
Wil iemand weten welke mogelijkheden Jellinek biedt? Wij bieden iedereen met een verslavingsprobleem een gratis adviesgesprek aan. Daarin kun je als drinker zonder enige verplichting uitleggen wat het probleem is en geven wij aan welke hulpmogelijkheden daar het beste op aansluiten. Hulp kan in een kliniek worden geboden, of door gesprekken overdag, maar ook in de avonduren, als iemand dat beter uitkomt. Ook vindt hulp plaats door aanvullende coaching via het internet, er is echt heel veel mogelijk. Iedereen die zijn alcohol- of druggebruik wil aanpakken kan een gratis adviesgesprek aanvragen via T 088 – 505 1220 (ma t/m vr tussen 18:30 en 17 uur).
Steun voor jou
Kom je er toch niet helemaal uit of heb je zelf behoefte aan meer informatie en advies? Jellinek organiseert het hele jaar door verschillende cursussen voor familie en bekenden van verslaafden. Deze bestaan uit series van 4 avonden. Op elke avond wordt een verschillend thema toegelicht. Je kunt naar alle 4 of naar 1 of meer avonden naar keuze gaan, er is geen verplichting om ze allemaal te volgen en de cursus is gratis. Lees er meer over op de Jellinek website op de webpagina Aanbod Amsterdam - Jellinek. Of bekijk ons online aanbod op Aanbod online - Jellinek. Op de Jellinek website vind je ook informatie over andere hulp en Cursussen voor familie en omgeving van een drinker.
Hulp elders in Nederland zoeken?
Is Amsterdam niet direct in jullie buurt en zoek je naar mogelijkheden voor hulp meer bij jullie in de omgeving? Op de website Alcohol Info kun je op een kaartje van Nederland en met je postcode zoeken naar de dichtstbijzijnde instelling voor verslavingszorg.
Noodsituatie?
Zijn de omstandigheden echt helemaal uit de hand gelopen en is er sprake van een noodsituatie waar je niet meer met een gesprek uitkomt? Schakel dan de huisarts in van de betrokkene en vraag om acute hulp. De huisarts zal dan zelf zijn patiënt bezoeken en kan dan een traject in gang zetten, waarin direct hulp geboden zal worden, als die noodzakelijk is.